Hệ thần kinh là gì?

Hệ thần kinh là một hệ cơ quan có mức độ phân hóa cao nhất trong cơ thể, có hình dạng ống và được phân bố thành một mạng lưới rộng khắp cơ thể. Hệ thống thần kinh được coi là trung tâm chỉ huy của cơ thể, đảm nhiệm vai trò kiểm soát và điều tiết mọi hoạt động, chức năng của cơ thể như vận động, di chuyển, thở, phản ứng, suy nghĩ, trí nhớ… Hệ thống thần kinh giúp con người kết nối với cả môi trường bên ngoài lẫn bên trong.Trong hoạt động sống thường ngày, hệ thần kinh tiếp nhận hàng triệu mã thông tin từ các cơ quan cảm giác khác dẫn truyền về. Sau đó sẽ tích hợp và phân tích, từ đó đưa ra phản ứng thích hợp. Dựa vào cơ sở này, con người có thể thích nghi, đảm bảo sự thống nhất của thể chất và tinh thần đối với môi trường sống. (1)

Giải phẫu hệ thần kinh bao gồm những gì?

Cấu tạo của hệ thần kinh bao gồm hệ thống thần kinh trung ương và ngoại vi. (2)

1. Hệ thống thần kinh trung ương

Hệ thần kinh trung ương bao gồm não và tủy sống, có vai trò chủ chốt đối với hệ thống thần kinh ở người.

1.1. Não

Não bộ được chia thành bốn vùng riêng biệt: thân não, đại não, tiểu não và não giữa. Các vùng não khác nhau kết hợp với nhau để kiểm soát suy nghĩ, trí nhớ, cảm xúc, xúc giác, kỹ năng vận động, thị giác, hơi thở, cơn đói, thân nhiệt và nhiều quá trình khác diễn ra trong cơ thể.Não bao gồm chất xám và chất trắng. Trong đó, chất xám có vai trò xử lý và diễn giải thông tin, chất trắng truyền thông tin đến các khu vực khác của hệ thống thần kinh.

1.2. Tủy sống

Có tổng cộng 31 cặp dây thần kinh và rễ thần kinh tạo nên tủy sống. Tủy sống có cấu trúc giống như dạng ống kéo dài từ não, được phân loại dựa vào vị trí ở vùng cổ, ngực và thắt lưng ở cổ hoặc ngực, lưng dưới.

2. Hệ thống thần kinh ngoại vi

Hệ thần kinh ngoại vi (còn gọi là hệ thống thần kinh ngoại biên) bao gồm hệ thống các dây thần kinh chạy khắp cơ thể. Các dây thần kinh phân nhánh từ tủy sống, truyền thông tin từ não và tủy sống đến các cơ quan.

Chức năng của hệ thần kinh là gì?

Hệ thần kinh được xem là mạng lưới giao tiếp của cơ thể, chức năng chính là tiếp nhận, dẫn truyền thông tin giữa các bộ phận bên trong cơ thể và giữa cơ thể đối với môi trường bên ngoài. Từ đó, đưa ra cách cơ thể hoạt động, phản ứng phù hợp. Để cụ thể hơn về vai trò của hệ thần kinh, cần xem xét 2 dạng là: Hệ thống thần kinh vận động và sinh dưỡng (hoặc còn gọi là hệ thống thần kinh thực vật). (3)Tất cả mọi hoạt động của con người đều có kết nối với hệ thống thần kinh. Nhờ cấu tạo và chức năng của hệ thần kinh, con người có thể thực hiện các phản xạ phức tạp như suy nghĩ, vận động, giác quan và các chức năng cơ bản của cơ thể như nhịp tim, hơi thở, tiêu hóa, đổ mồ hôi…

Hệ thống thần kinh hoạt động như thế nào?

Để duy trì hoạt động, hệ thần kinh sử dụng các tế bào thần kinh gọi là neuron truyền tín hiệu từ não, tủy sống đến các dây thần kinh khắp cơ thể. Có hàng tỷ tế bào thần kinh cùng hoạt động tạo ra mạng lưới giao tiếp và mỗi nhóm tế bào thần kinh sẽ có một chức năng khác nhau. Ví dụ: (4)Nhờ sự kết nối nhịp nhàng của hệ thần kinh, con người có thể tư duy, di chuyển, cảm nhận, phản ứng thích hợp với môi trường và nhu cầu thay đổi.

Các tình trạng bệnh lý hoặc rối loạn phổ biến ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh

Não được bảo vệ bởi hộp sọ, trong khi tủy sống được bao bọc bởi một lớp màng mỏng và các xương trong cột sống. Có thể thấy, hệ thần kinh ở người được bảo vệ khá chắc chắn. Tuy nhiên, hệ thống thần kinh vẫn có thể bị tổn thương bởi một số tình trạng bệnh lý hoặc rối loạn:

Triệu chứng bệnh lý hệ thần kinh thường gặp

Để kịp thời nhận biết các vấn đề liên quan đến bệnh lý hệ thần kinh, người bệnh có thể dựa vào một số triệu chứng. Tùy theo từng dạng bệnh, dấu hiệu và triệu chứng có thể khác nhau:

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Đối với một số triệu chứng bệnh lý hệ thống thần kinh nghiêm trọng, người bệnh cần liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt, như:

Cách chẩn đoán bệnh lý hệ thần kinh

Để chẩn đoán và xác định nguyên nhân gây ra bệnh lý hệ thống thần kinh, bác sĩ sẽ khám lâm sàng và có thể áp dụng các cận lâm sàng sau đây:

Cách chăm sóc sức khỏe hệ thống thần kinh

Sức khỏe hệ thần kinh cần được chăm sóc thông qua kế hoạch sinh hoạt khoa học và chế độ dinh dưỡng hợp lý.Hãy liên hệ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thông qua thông tin sau:Hệ thần kinh là trung tâm của mọi hoạt động sống, mỗi người cần chú ý các triệu chứng bất thường (nếu có) để bảo vệ sức khỏe. Tốt nhất nên thăm khám sức khỏe định kỳ và liên hệ sớm với bác sĩ khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh liên quan hệ thống thần kinh để được thăm khám, điều trị kịp thời.