Mụn đầu đen là loại mụn trứng cá mở, xuất hiện khi nang lông bị bã nhờn bít kín, dần dà bị oxy hóa bề mặt và chuyển thành màu đen. Vậy mụn đầu đen có tự hết được không? Để lâu có sao không? Bài viết dưới đây được ThS.BS.CKI Phạm Trường An, khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, BVĐK Tâm Anh TP.HCM chia sẻ cụ thể hơn về vấn đề này.
Tổng quan về tình trạng mụn đầu đen
1. Nguyên nhân
Mụn đầu đen hình thành khi nang lông bị bít tắc, nhân mụn hở nên tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Mỗi nang lông sẽ có 1 tuyến bã nhờn sản xuất dầu, giúp giữ ẩm cho làn da.
Các tế bào chết và dầu tích tụ ở nang lông, tạo ra vết sưng gọi là mụn trứng cá. Nếu vùng da ở khu vực vết sưng vẫn “đóng” được gọi là mụn đầu trắng. Khi vùng da trên vết sưng mở ra, tiếp xúc với không khí sẽ khiến nó trông có màu đen nên gọi là mụn đầu đen. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển mụn đầu đen, bao gồm:
- Nhiều dầu thừa trên da.
- Vi khuẩn Cutibacterium acnes tích tụ trên da.
- Dày sừng nang lông khi tế bào chết còn lưu lại trên da.
- Cơ thể thay đổi nội tiết tố gây ra tăng sản xuất dầu trong thời kỳ dậy thì, trong kỳ kinh nguyệt hoặc khi đang dùng thuốc tránh thai.
- Dùng một số loại thuốc để trị bệnh có chứa lithium, corticosteroid hoặc androgen. (1)
Chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến tình trạng mụn. Các chế phẩm từ sữa, thức ăn chứa nhiều đường như nước ngọt có ga, đồ ăn nhanh,… có thể góp phần gây ra mụn.
2. Vị trí
Vùng mặt (đặc biệt mũi và cằm, đôi khi ở má), cổ, lưng và ngực là những nơi dễ phát triển mụn đầu đen nhất. Tuy nhiên, tuyến dầu có mặt ở khắp mọi nơi trên cơ thể để tiết ra bã nhờn giúp giữ ẩm cho làn da. Mụn đầu đen đôi khi xuất hiện ở khu vực mông, đùi, tai và nách. Mụn đầu đen không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng tác động tiêu cực về mặt tâm lý xã hội. Mụn đầu đen có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ da, làm người bệnh lo lắng, trầm cảm, rối loạn tâm trạng, thậm chí có ý nghĩ hủy hoại bản thân. (2)
Mụn đầu đen có tự hết được không?
Tình trạng mụn đầu đen không tự hết được. Vì khi bã nhờn không thoát ra hoàn toàn khỏi nang lông, chúng sẽ ứ đọng và bị oxy hóa, dẫn đến tình trạng mụn xuất hiện bề mặt sẫm màu hơn mà mọi người thường gọi là mụn đầu đen. Loại mụn này không gây viêm và xảy ra ở những vùng da có lỗ chân lông to và tuyến bã nhờn hoạt động mạnh.
Mụn đầu đen chủ yếu xuất hiện ở vùng chữ T, má, lưng, ngực,… Nếu da dầu sẽ dễ bị mụn đầu đen. Kích thước của mụn đầu đen thường khá nhỏ, thường trên bề mặt da chỉ thấy một chấm đen nhỏ, tuy nhiên ẩn sâu trong lỗ chân lông là nhân mụn phình to và cứng.
Mụn đầu đen và nốt ruồi khá khác nhau về bản chất. Tuy nhiên, nếu mụn đầu đen không được loại bỏ, trong thời gian dài mụn đầu đen sẽ ngày càng cứng hơn và ẩn sâu trong da. Bề mặt mụn dần trở nên sẫm màu và khô hơn, trông giống như nốt ruồi nhưng không phải nốt ruồi. Nếu không can thiệp từ bên ngoài thì mụn rất khó tự biến mất.
Cũng có trường hợp đặc biệt, tùy thuộc vào mức độ phát triển và độ sâu của mụn trên da mà mụn có thể tự biến mất. Nếu mụn đầu đen nằm gần bề mặt da, nhiều khả năng mụn sẽ tự bị loại bỏ sau các bước làm sạch da. Tuy nhiên, một số mụn đầu đen phát triển trong thời gian dài thường nằm sâu dưới da và rất khó bị loại bỏ. Bạn không nên tự nặn mụn, khi xuất hiện mụn đầu đen nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da để lấy nhân mụn. (3)
Mụn đầu đen để lâu có sao không?
Nếu mụn đầu đen tồn tại lâu ngày, làn da sẽ trở nên xấu hơn. Loại mụn này tuy không phải mụn viêm nhưng nếu nang lông bị tắc quá lâu mà không thông thoáng sẽ xảy ra những hậu quả sau:
- Mụn viêm và mụn mủ hình thành.
- Chờ quá lâu mới nặn hoặc nặn mụn không đúng cách sẽ có nguy cơ nhiễm trùng cao.
Vì vậy, một khi mụn đầu đen hình thành, cần biện pháp xử lý càng sớm, tránh những hậu quả xấu cho da.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Mụn đầu đen mới mọc có thể được loại bỏ bằng cách làm sạch và chăm sóc da thường xuyên. Nhưng sau khi mụn nổi lên trong thời gian dài, mụn đầu đen hiện rõ, nhân mụn to và cứng phải nặn ra để thông thoáng nang lông. Tuy nhiên, khi nặn mụn có thể để lại sẹo rỗ, thậm chí nặn mụn sai quy cách còn làm cho vi khuẩn tích tụ trong nang lông, làm da viêm nhiễm.
>> Xem thêm: Có nên nặn mụn đầu đen không? 3 lý do khiến bạn phải cân nhắc
Vì vậy, ngay khi mụn đầu đen xuất hiện nhiều, bạn cần đến khám bác sĩ chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da để được tư vấn và điều trị, loại bỏ mụn đầu đen hiệu quả. Mụn đầu đen nằm sâu trong da nên được xử lý bởi chuyên gia y tế, thường là bác sĩ Da liễu. Bác sĩ sẽ soi da, phân tích da, sử dụng dụng cụ chuyên dụng hoặc máy hút mụn để loại bỏ mụn đầu đen. Bác sĩ có thể loại bỏ mụn đầu đen một cách an toàn và giảm nguy cơ mụn quay trở lại, đồng thời giảm tác động mạnh lên da, phòng tránh nguy cơ để lại sẹo cho da.
Cách xử lý mụn đầu đen tại nhà hiệu quả
Loại bỏ mụn đầu đen trên da đòi hỏi một thói quen chăm sóc da nhất quán bằng cách sử dụng các sản phẩm có thể loại bỏ lớp dầu thừa gây tắc nghẽn nang lông. Dưới đây là các cách xử lý mụn đầu đen tại nhà hiệu quả:
1. Làm sạch da bằng các sản phẩm có chứa acid salicylic
Thay vì dùng benzoyl peroxide, hãy tìm những sản phẩm có chứa acid salicylic. Acid salicylic là thành phần được ưa chuộng để điều trị mụn đầu đen và mụn đầu trắng vì nó phá vỡ các chất làm tắc nghẽn nang lông như dầu thừa và tế bào chết. Bằng cách chọn chất tẩy rửa hàng ngày có chứa acid salicylic sẽ giúp loại bỏ các yếu tố bụi bẩn hàng ngày, dầu thừa trên da và lớp trang điểm.
Dù bạn rửa mặt 2 lần/ngày nhưng khi bắt đầu sử dụng sữa rửa mặt có chứa acid salicylic chỉ nên sử dụng 1 lần/ngày. Bạn cân nhắc chỉ sử dụng sữa rửa mặt vào ban đêm và sau đó sử dụng sữa rửa mặt thông thường vào buổi sáng. Khi da đã quen với sản phẩm thì có thể sử dụng cả sáng và tối. Đối với người có làn da nhạy cảm với acid salicylic nên ngưng sử dụng nếu da xuất hiện tình trạng kích ứng. (4)
2. Tẩy tế bào chết nhẹ nhàng với AHA và BHA
Nhiều người cho rằng việc tẩy tế bào chết có tác động tiêu cực đến mụn trứng cá. Điều này có thể đúng đối với mụn viêm vì quá trình này có thể gây đỏ và kích ứng thêm. Tuy nhiên, với mụn đầu đen, tẩy da chết thường xuyên có thể giúp loại bỏ nhiều tế bào da chết gây tắc nghẽn nang lông. Quá trình này cũng có thể nhẹ nhàng loại bỏ mụn đầu đen hiện có.
Thay vì tìm kiếm các sản phẩm tẩy tế bào chết, bạn nên tập trung vào acid hydroxy alpha và beta (AHA và BHA). Acid glycolic là loại AHA phổ biến nhất và acid salicylic là loại BHA nổi bật. Cả 2 loại này đều hoạt động bằng cách loại bỏ lớp trên cùng của da, giúp cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn nhỏ, đồng thời làm sạch nang lông và làm cho làn da mềm mại hơn.
3. Kem dưỡng da Retinoids
Retinoids có thể hữu ích cho những trường hợp mụn trứng cá cứng đầu bằng cách giúp làm thông thoáng lỗ chân lông, giúp các sản phẩm dưỡng da thẩm thấu vào da tốt hơn.
4. Dùng cọ, máy rửa mặt chăm sóc da
Hiện trên thị trường có rất nhiều loại cọ và máy rửa mặt chăm sóc da. Chúng đều có thể mang lại lợi ích tẩy tế bào chết tương tự như AHA và BHA bằng cách loại bỏ các tế bào da chết dư thừa. Người có làn da nhạy cảm nên thận trọng khi sử dụng, tránh sử dụng máy có cường độ cao trong thời gian dài dễ gây kích ứng cho da, làm mụn dễ phát triển.
5. Mặt nạ đất sét
Mặt nạ đất sét giúp hút dầu và độc tố ra khỏi da, giúp làm thông thoáng lỗ chân lông. Mặt nạ đất sét thường được coi là sản phẩm không thể thiếu dành cho da dầu. Một số mặt nạ đất sét cũng chứa lưu huỳnh. Lưu huỳnh là một thành phần khác có tác dụng phá vỡ các tế bào da chết tạo nên mụn đầu đen. Bạn nên sử dụng mặt nạ đất sét ít nhất 1 lần/tuần kèm theo các liệu pháp tẩy tế bào chết 1-2 lần/tuần.
6. Mặt nạ than hoạt tính
Giống như mặt nạ đất sét, mặt nạ than hoạt tính hoạt động sâu trong da để hút dầu thừa sâu trong lỗ chân lông. Than hoạt tính có tác dụng thải độc và hút ra những tạp chất, bụi bẩn, dầu thừa trên da, giúp lỗ chân lông thông thoáng và cải thiện độ sáng cho làn da.
7. Peel da (thay da sinh học)
Peel da giúp mang lại lợi ích chống lão hóa, giúp giảm các đốm đồi mồi và nếp nhăn trên da. Hóa chất dùng để peel da thường chứa AHA hoặc BHA và chúng có tác dụng tẩy tế bào chết cho da, giúp cho làn da mịn màng, tươi trẻ hơn. Dù chúng không được coi là phương pháp điều trị chính cho mụn đầu đen nhưng peel da có thể loại bỏ tế bào da chết và thu nhỏ lỗ chân lông.
Có nên tự ý nặn mụn đầu đen tại nhà không?
Không nên tự ý nặn mụn đầu đen tại nhà. Có rất nhiều người thích cảm giác tự nặn mụn tại nhà. Tuy nhiên, nặn mụn đầu đen tại nhà có thể dẫn đến nhiều hậu quả không mong muốn:
- Có khả năng không loại bỏ được toàn bộ mụn đầu đen, thậm chí có thể đẩy mụn đầu đen vào sâu hơn trong da, điều này có thể gây kích ứng và đau đớn.
- Vi khuẩn sẽ xâm nhập hoặc dầu thừa trên da sẽ chảy vào lỗ mụn, làm cho mụn to hơn, hoặc thậm chí lan rộng.
- Viêm hoặc sẹo: làn da là vùng rất nhạy cảm còn móng tay thì mạnh và sắc hơn da rất nhiều. Khi dùng móng tay ấn mạnh lên da để loại bỏ mụn đầu đen, bạn có thể gây kích ứng hoặc tổn thương nghiêm trọng cho làn da, làm cho vi khuẩn xâm nhập, gây nên tình trạng viêm nhiễm và để lại sẹo trên da.
Biện pháp ngăn ngừa mụn đầu đen xuất hiện
Với người đang vào trong giai đoạn thay đổi nội tiết tố như thanh thiếu niên đến tuổi dậy thì, thời kỳ kinh nguyệt của nữ giới, thai phụ, sau mãn kinh,… thì ngăn ngừa mụn đầu đen tương đối khó khăn. Tuy nhiên, các biện pháp dưới đây có thể phần nào khắc phục tình trạng này:
- Rửa mặt hàng ngày bằng nước ấm và sữa rửa mặt dịu nhẹ.
- Thường xuyên sử dụng kem dưỡng ẩm.
- Lựa chọn các sản phẩm trang điểm mỏng nhẹ và luôn tẩy trang mỗi ngày.
- Hạn chế chạm tay lên mặt, để tránh vi khuẩn sinh sôi và phát triển trên da.
Chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, BVĐK Tâm Anh TP.HCM là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực điều trị và chăm sóc da. Hệ thống trang thiết bị hiện đại được nhập khẩu chính hãng từ Âu - Mỹ sẽ tăng cường hiệu quả điều trị, giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Mụn đầu đen tuy không gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu nhưng chúng lại ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và thẩm mỹ da. Hy vọng rằng bài viết trên đã giải đáp được cho bạn mụn đầu đen có tự hết được không và chia sẻ thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, phương pháp điều trị và cách chăm sóc da có mụn đầu đen một cách hiệu quả nhất.
