Cách giảm cân sau sinh mang lại nhiều lợi ích về mặt sức khỏe và tinh thần cho nữ giới sau sinh. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu những phương pháp giảm cân cho mẹ sau khi sinh hiệu quả qua chia sẻ của Tiến sĩ bác sĩ Lâm Văn Hoàng, Giám đốc Trung tâm Giảm cân Tâm Anh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
Giảm cân sau sinh mang lại nhiều lợi ích về mặt sức khỏe thể chất lẫn tinh thần cho nữ giới như:
Tóm lại, nữ giới gặp tình trạng thừa cân sau sinh nên giảm cân để cải thiện tình trạng sức khỏe, vóc dáng và tinh thần, giúp phụ nữ sống khỏe hơn sau giai đoạn sinh nở.
Dưới đây là những cách giảm cân sau sinh hiệu quả, phổ biến, tuy nhiên cần lưu ý thực hiện đúng cách để không ảnh hưởng đến sức khỏe của nữ giới sau sinh.
Sau khi đã ngừng cho con bú, nữ giới có thể bắt đầu cắt giảm khẩu phần, tạo thâm hụt calo để giảm cân. Mức thâm hụt an toàn nên từ 300-500 calo/ngày, không nên cắt giảm calo đột ngột, dễ gây kiệt sức, mệt mỏi, thay đổi tâm trạng, làm việc không hiệu quả.
Cắt giảm calo là phương pháp phổ biến nhất để giảm cân. Tuy nhiên, trong giai đoạn sau sinh, đặc biệt khi đang cho con bú, nữ giới cần cung cấp nhiều calo hơn bình thường để tạo sữa cũng như khôi phục sức khỏe sau sinh. Vì thế, không nên cắt giảm calo trong thời gian đầu sau sinh. Phụ nữ sau sinh nên giảm cân khi đã ngừng cho con bú để đảm bảo không ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và trẻ sơ sinh.
Nên nhớ, ưu tiên hàng đầu sau sinh không phải giảm cân, mà là bảo vệ sức khỏe của mẹ và con tốt nhất. Dưới đây là bảng Nhu cầu khuyến nghị năng lượng cho người Việt Nam được Viện Dinh dưỡng, Bộ Y tế công bố. Có thể thấy, nhu cầu năng lượng của nữ giới trong thời gian mang thai và cho con bú cao hơn bình thường khá nhiều.
Nhóm tuổi Nhu cầu năng lượng của nữ giới Hoạt động thể lực nhẹ Hoạt động thể lực trung bình Hoạt động thể lực nặng 0-5 tháng - 500 - 6-8 tháng - 600 - 9-11 tháng - 650 - 1-2 tuổi - 930 - 3-5 tuổi - 1230 - 6-7 tuổi 1270 1460 1650 8-9 tuổi 1510 1730 1940 10-11 tuổi 1740 1980 2220 12-14 tuổi 2040 2310 2580 15-19 tuổi 2110 2380 2650 20-29 tuổi 1760 2050 2340 30-49 tuổi 1730 2010 2300 50-69 tuổi 1700 1980 2260 ≥ 70 tuổi 1550 1820 2090 Phụ nữ có thai 3 tháng đầu +50 Phụ nữ có thai 3 tháng giữa +250 Phụ nữ có thai 3 tháng cuối +450 Phụ nữ cho con bú +500Một số nghiên cứu đã chỉ ra việc cho con bú sau sinh có thể giúp giảm cân hoặc duy trì cân nặng hiệu quả hơn. Ngoài ra, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) và các bác sĩ đều khuyến nghị phụ nữ nên cho con bú trong ít nhất 6 tháng đầu sau sinh, nhằm mang lại nhiều lợi ích như [1]:
Thay vì ăn uống, ước lượng calo theo trực giác, nữ giới nên tính toán lượng calo cụ thể có trong thực phẩm. Nên tham khảo lượng calo cụ thể của từng loại thực phẩm trên các trang thông tin uy tín như Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) trước khi chế biến. Việc tính toán calo trong thực phẩm rất cần thiết nếu nữ giới muốn giảm cân hiệu quả, an toàn sau sinh.
Nếu cảm thấy việc tính toán calo và tự xây dựng khẩu phần ăn quá phức tạp, nữ giới có thể đến những cơ sở y tế có chuyên môn về dinh dưỡng để được tư vấn, xây dựng khẩu phần mẫu cụ thể.
Ăn nhiều chất xơ là cách giảm cân sau sinh tại nhà hiệu quả do:
Bên cạnh chất xơ, protein rất quan trọng trong việc xây dựng cơ bắp, phục hồi mô tổn thương sau sinh. Dù ăn thâm hụt calo, phụ nữ sau sinh vẫn phải đảm bảo cung cấp calo cho cơ thể bằng cả 3 nhóm chất carbohydrate (tinh bột, đường, chất xơ), protein (đạm), lipid (chất béo) để duy trì và phục hồi sức khỏe. Ngoài ra, thực đơn hàng ngày cũng nên cung cấp các loại vitamin, khoáng chất thiết yếu để các hoạt động trao đổi chất diễn ra bình thường, tăng sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe.
Carbohydrate (carb) là nguồn năng lượng chính của cơ thể, tuy nhiên, phụ nữ sau sinh nên hạn chế ăn các thực phẩm có nhiều đường do:
Các loại carb tinh chế thường chứa ít chất xơ, mau tiêu và cung cấp ít dinh dưỡng. Việc ăn nhiều thực phẩm chứa carb tinh chế như bánh mì trắng, bánh ngọt, bánh quy,… dễ gây tăng cân, thiếu chất, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.
Ăn vặt có thể khiến việc kiểm soát calo và giảm cân khó khăn hơn. Nhưng nếu thèm ăn vặt, phụ nữ sau sinh nên ưu tiên các thực phẩm lành mạnh như: rau quả hay trái cây sấy, sữa chua ít đường hoặc không đường, các loại hạt (ví dụ hạt dẻ, hạnh nhân, óc chó), rong biển… Đây là những thực phẩm có lợi cho sức khỏe, chứa nhiều chất dinh dưỡng đa lượng lẫn vi lượng thiết yếu. Tuy nhiên, để giảm cân sau sinh hiệu quả, nữ giới nên hạn chế ăn vặt hoặc ăn có kiểm soát.
Trong quá trình cắt giảm calo, nữ giới sau sinh có thể thường xuyên cảm thấy đói, thèm ăn. Việc ăn thêm các bữa phụ trong ngày giúp duy trì mức năng lượng cần thiết để cơ thể vận động, tránh tình trạng đói, mệt, thèm ăn. Đặc biệt ở người vận động nhiều, việc bổ sung bữa phụ rất cần thiết để cơ thể có năng lượng hoạt động. Tuy nhiên, dù ăn bao nhiêu bữa, lượng calo nạp vào vẫn phải ít hơn mức cơ thể tiêu thụ để giảm cân.
Các loại thực phẩm chế biến sẵn có thể khiến việc kiểm soát cân nặng khó khăn hơn do khó kiểm soát lượng calo trong thực phẩm. Ngoài ra, các loại thức ăn nhanh, đặc biệt thực phẩm chiên rán, chế biến sẵn chứa ít dinh dưỡng thiết yếu, nhiều gia vị, dầu mỡ… gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Thế nên, để giảm cân sau sinh hiệu quả tại nhà, nữ giới nên ưu tiên ăn các thực phẩm tươi sống, tự chế biến tại nhà.
Rượu bia không tốt cho sức khỏe, gây tăng cân, tích mỡ bụng. Trong thời kỳ giảm cân, đặc biệt trong khi cho con bú, nữ giới nên tránh tuyệt đối rượu bia.
Một nghiên cứu năm 2016 đã chỉ ra, uống đủ nước giúp tăng cảm giác no, kích thích quá trình trao đổi chất, giúp giảm cân hiệu quả hơn. Tuy vẫn cần nghiên cứu nhiều hơn để khẳng định uống nước giúp giảm cân, nhưng uống đủ nước chắc chắn mang lại nhiều lợi ích về mặt sức khỏe. Nên tránh các loại nước có đường, có thể gây tăng cân và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
Vận động là một trong các phương pháp giảm cân sau sinh hiệu quả bên cạnh chế độ dinh dưỡng khoa học. Tăng cường vận động giúp tạo thâm hụt calo, giảm mỡ, tăng cơ, thúc đẩy hoạt động trao đổi chất trong cơ thể. Sau sinh, nữ giới nên tập các bài tập dễ thực hiện để cơ thể làm quen và tăng dần độ khó theo thời gian. Phụ nữ sau sinh có thể tập một số bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, bơi lội, aerobics, yoga…
Thiếu ngủ có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến cân nặng và sức khỏe, đặc biệt với nữ giới sau sinh, vốn cần nghỉ ngơi nhiều để phục hồi sức khỏe. Ngủ đủ giấc giúp duy trì hoạt động trao đổi chất ổn định, điều hòa hormone trong cơ thể, giúp quá trình giảm cân hiệu quả hơn.
Nữ giới cần giữ tinh thần thoải mái, không nên quá áp lực về vấn đề cân nặng sau sinh. Việc giảm cân hiệu quả cần nhiều thời gian để cơ thể giảm mỡ mà không ảnh hưởng đến sức khỏe. Phụ nữ sau sinh nên đặt mục tiêu giảm cân dài hạn như 3-6 tháng, kết hợp ăn uống và vận động phù hợp để giảm cân an toàn. Tâm lý căng thẳng kéo dài có thể gây tăng tiết một số hormone gây tăng cảm giác thèm ăn, khiến việc giảm cân khó khăn hơn.
Nếu đang gặp khó khăn vì giảm cân không hiệu quả, phụ nữ sau sinh có thể tìm đến các chuyên gia, bác sĩ để được hướng dẫn những cách giảm cân sau sinh hiệu quả, an toàn, chuẩn y tế. Hiện đã có nhiều phương pháp giảm cân không xâm lấn, không gây ảnh hưởng đến khả năng tạo sữa hay sức khỏe của phụ nữ sau sinh. Nếu có nhu cầu giảm cân, mẹ bỉm đã hồi phục sức khỏe sau sinh có thể đến Trung tâm Giảm cân Tâm Anh để được các bác sĩ tư vấn điều trị bằng các phương pháp phù hợp.
Tại Trung tâm Giảm cân Tâm Anh, các bác sĩ sẽ thiết kế phác đồ điều trị đa mô thức (kết hợp nhiều phương pháp) được cá thể hoá riêng biệt cho mỗi khách hàng theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Quá trình điều trị ứng dụng nhiều phương pháp như:
Ngay sau sinh là thời điểm cơ thể nữ giới cần phục hồi sau quá trình mang thai và sinh nở. Vì thế, nữ giới nên chờ ít nhất 6-8 tuần sau sinh, để sức khỏe và nguồn sữa đã ổn định trước khi bắt đầu giảm cân. Tuy nhiên, thời điểm giảm cân phù hợp nhất nên được tư vấn bởi bác sĩ có chuyên môn, tùy thuộc vào sức khỏe, thể trạng cụ thể của cả mẹ và con. [2]
Dù áp dụng cách giảm cân sau sinh nào, nữ giới vẫn cần lưu ý duy trì tình trạng thể chất tốt và có đủ sữa cho trẻ sơ sinh ít nhất 6 tháng đầu. Dưới đây là một số lưu ý để đảm bảo nữ giới sau sinh có đủ sữa cho con bú dù trong quá trình giảm cân.
Duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống khoa học kết hợp vận động là cách giảm cân cho mẹ bỉm sữa hiệu quả, an toàn và giúp đảm bảo đủ lượng sữa nuôi con. Tốt nhất nữ giới nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về tình trạng sức khỏe và thời điểm giảm cân thích hợp. Nếu không đảm bảo được nguồn sữa, nữ giới sau sinh không nên cắt bớt calo để giảm cân. Ưu tiên lớn nhất thời điểm này vẫn là cung cấp đủ sữa để trẻ có thể phát triển khỏe mạnh.
Cần ăn đầy đủ chất dinh dưỡng và năng lượng để cơ thể hồi phục sau sinh. Việc cắt giảm calo đột ngột có thể gây thiếu sữa, mệt mỏi, ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
Tuyệt đối không dùng bất kỳ loại thuốc giảm cân nào trong khi đang cho con bú. Các cơ sở y tế uy tín thường chỉ định điều trị bằng thuốc chỉ khi mẹ đã cho trẻ ngừng bú 6-12 tháng. Ngoài ra, tuyệt đối không dùng các loại thuốc giảm cân được truyền miệng, không rõ nguồn gốc, vì có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như suy gan, suy thận, mất nước…
Quá trình giảm cân cần nhiều thời gian để gặt hái được kết quả như ý, thường có thể mất hàng tháng, thậm chí hàng năm trời. Vì thế, nữ giới cần kỷ luật, kiên trì để duy trì giảm cân trong thời gian dài.
Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản để mẹ bỉm sữa giảm cân sau sinh hiệu quả:
Xem thêm: 14 cách giảm cân sau sinh mổ mà vẫn nhiều sữa hiệu quả tại nhà
Dưới đây là một số nguyên nhân khiến quá trình giảm béo sau sinh không hiệu quả.
Môi trường sống, làm việc, thói quen sinh hoạt, ăn uống của mỗi cá nhân hoặc gia đình có thể ảnh hưởng đến quá trình giảm cân sau sinh.
Gen di truyền có ảnh hưởng lớn đến khả năng tăng cân. Một số gen có thể quy định về khả năng tích mỡ cũng như sự thèm ăn. Để xác định nguyên nhân cần thực hiện các xét nghiệm phân tích gen cụ thể.
Việc chăm con, đặc biệt trong thời gian đầu sau sinh có thể ảnh hưởng lớn đến giấc ngủ. Việc mất ngủ gây ảnh hưởng xấu đến cân nặng và sức khỏe, làm rối loạn nhiều loại hormone trong cơ thể, dễ gây thèm ăn, thay đổi tâm lý, tích mỡ… Ngủ đủ giấc là một trong những cách hiệu quả giúp duy trì hormone thèm ăn ghrelin ở mức ổn định. Khi lượng hormone ghrelin quá nhiều hoặc quá ít sẽ dẫn đến tình trạng thèm ăn hoặc chán ăn.
Một số người có thể gặp các vấn đề tâm lý sau sinh, ảnh hưởng đến khả năng vận động, gây thèm ăn, dẫn đến tăng cân. Ví dụ, hormone cortisol gia tăng khi thiếu ngủ và căng thẳng, dẫn đến tâm trạng bất ổn và tăng cảm giác thèm ăn.
Một số loại thuốc có thể gây tăng cân do nhiều nguyên nhân như tích nước trong cơ thể hay tăng cảm giác thèm ăn.
Áp dụng những cách giảm cân cho mẹ sau sinh sai lầm có thể khiến quá trình giảm cân khó khăn hơn, thậm chí thất bại. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến khi giảm cân sau sinh.
Việc giảm cân an toàn, hiệu quả, bền vững cần nhiều thời gian. Đặt mục tiêu không thực tế có thể gây chán nản, dẫn đến giảm cân thất bại.
Nhịn ăn cực đoan có thể gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như kết quả giảm cân. Việc nhịn ăn thường không giúp giảm cân bền vững, dễ gây đói, mệt, thèm ăn… cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe.
Ngoài ra, khi cắt lượng lớn calo đột ngột, cơ thể sẽ vào trạng thái “sinh tồn”, tự làm chậm quá trình trao đổi chất trong cơ thể để tiêu tốn ít năng lượng hơn. Do đó, việc tiêu hao calo để giảm cân trở nên khó khăn hơn.
Tập luyện tần suất cao không phải là cách giảm cân sau sinh an toàn, có thể gây kiệt sức, chấn thương, khó có thể duy trì trong thời gian dài. Nữ giới sau sinh nên ưu tiên tập luyện những bài tập dễ, nhẹ nhàng trong thời gian ngắn và tăng độ khó, cường độ tập luyện dần theo thời gian.
Nhiều người cho rằng muốn giảm cân cần cắt hoàn toàn chất béo hay tinh bột. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm. Cơ thể cần đủ các nhóm dưỡng chất để duy trì trao đổi chất và sức khỏe trong suốt quá trình giảm cân.
Giảm cân quá nhanh có thể gây nhiều ảnh hưởng về mặt sức khỏe do cơ thể cần thời gian để làm quen với mức cân nặng mới. Mức thâm hụt an toàn để giảm cân được các chuyên gia đưa ra khoảng 500 calo/ngày, tức giảm khoảng 0,5kg/tuần. Nếu muốn giảm cân nhanh hơn, người giảm cân phải được theo dõi, tư vấn bởi bác sĩ để đảm bảo quá trình giảm cân không gây ảnh hưởng đến sức khỏe. [3]
Trên đây là những cách giảm cân sau sinh hiệu quả và một số lưu ý khi giảm cân sau khi sinh. Phụ nữ sau sinh chỉ nên giảm cân khi sức khỏe của bản thân và con ổn định, tốt nhất sau khi đã ngừng cho con bú. Giảm cân là quá trình tốn nhiều thời gian, cần sự kiên trì, nỗ lực và hỗ trợ y tế khi cần thiết.
Link nội dung: https://wordplay.edu.vn/cach-giam-can-nhanh-tai-nha-cho-nu-a80726.html