12 cách trị mất ngủ cho người già tại nhà không dùng thuốc

Người lớn tuổi thường gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ ngon. Nhiều người trong số đó phải tìm cách trị mất ngủ cho người già tại nhà hay thậm chí phải dùng thuốc trị mất ngủ thường xuyên. Vậy cách trị mất ngủ cho người già tại nhà như thế nào?

Người già mất ngủ, khó ngủ có thể được điều trị, can thiệp bằng nhiều cách khác nhau, dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. Với các cách trị mất ngủ cho người già tại nhà không dùng thuốc, hầu hết đều dễ áp dụng. Bản thân người lớn tuổi có thể tự thực hiện được. Người thân trong gia đình cũng có thể chủ động hỗ trợ để giúp ông bà, bố mẹ có giấc ngủ ngon hơn, góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể.

12 cách trị mất ngủ cho người già tại nhà

1. Liệu pháp tâm lý

Liệu pháp tâm lý như giữ tinh thần, tâm lý thoải mái, suy nghĩ lạc quan, tập trung vào những điều tích cực trong cuộc sống có thể giúp cải thiện tâm trạng và giấc ngủ. Đôi khi, người lớn tuổi chủ động nói chuyện với chuyên gia tâm lý hoặc người thân cũng có thể giúp làm giảm bớt căng thẳng, sự lo lắng, góp phần nâng cao chất lượng giấc ngủ. (1)

2. Thư giãn (tập thở sâu, ngồi thiền…)

Các phương pháp thư giãn như tập thở sâu, thiền định hoặc thực hành yoga nhẹ nhàng có thể giúp làm giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Những bài tập này không chỉ giúp cơ thể thư giãn mà còn làm tinh thần thoải mái, mang đến giấc ngủ sâu hơn.

3. Massage

Massage là một phương pháp hiệu quả để giảm căng thẳng và thúc đẩy giấc ngủ. Hoạt động này giúp cơ thể thư giãn, giảm đau cơ bắp và cải thiện lưu thông máu. Các phương pháp massage như massage toàn thân hoặc chỉ massage một số vùng như cổ, vai hoặc chân đều có thể giúp cải thiện giấc ngủ.

4. Ngâm chân bằng nước ấm

Đây là cách trị mất ngủ cho người già tại nhà đơn giản nhưng có thể mang lại hiệu quả cao. Ngâm chân trong nước ấm giúp cơ thể thư giãn, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ. Người lớn tuổi có thể thêm một ít muối Epsom hoặc tinh dầu thiên nhiên vào nước ngâm để tăng cường hiệu quả thư giãn.

5. Thay đổi chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống có tác động lớn đến chất lượng giấc ngủ. Người già nên hạn chế tiêu thụ caffeine, rượu cũng như tránh ăn quá nhiều trước khi đi ngủ. Thực phẩm giàu tryptophan như chuối, sữa, hạt tiêu đen có thể giúp cơ thể sản sinh serotonin - hợp chất quan trọng giúp điều chỉnh giấc ngủ. Ngoài ra, bổ sung các hoạt chất thiên nhiên từ bộ đôi Blueberry (việt quất) và Ginkgo biloba (bạch quả) giúp tăng cường tuần hoàn máu não, cải thiện chất lượng giấc ngủ hiệu quả. (2)

6. Bổ sung khoáng chất

Một số khoáng chất như magie và canxi đã được chứng minh là có lợi cho giấc ngủ. Magie giúp cơ thể thư giãn và giảm lo âu. Canxi giúp cơ thể sản sinh melatonin - hormone quan trọng trong việc điều chỉnh chu kỳ ngủ. Người già nên cân nhắc bổ sung những khoáng chất này thông qua chế độ ăn uống hoặc viên uống bổ sung.

7. Thay đổi không gian phòng ngủ phù hợp

Môi trường ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện giấc ngủ. Phòng ngủ nên tối, yên tĩnh và mát mẻ. Người lớn tuổi nên tránh sử dụng thiết bị điện tử như tivi, điện thoại di động, máy tính bảng trong phòng ngủ. Đầu giường cần được sắp xếp gọn gàng, dùng đệm và gối chất lượng tốt để hỗ trợ giấc ngủ. Đây là cách trị mất ngủ cho người già tại nhà đơn giản, bất kỳ ai cũng có thể áp dụng.

8. Thay đổi thói quen trước khi ngủ

Một số thói quen có thể gây khó ngủ, mất ngủ ví dụ như ăn khuya, tập thể dục gần giờ đi ngủ, xem phim hay các chương trình gây kích động cảm xúc, dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ. Thay đổi những thói quen này có thể giúp người già dễ đi vào giấc ngủ hơn, cải thiện giấc ngủ tốt hơn. Hãy tạo ra một lịch trình ngủ đều đặn và tuân thủ nó, kể cả vào cuối tuần.

9. Dùng tinh dầu

Một số loại tinh dầu như tinh dầu hoa oải hương, tinh dầu bạc hà hoặc tinh dầu hoa cam được biết đến với khả năng giúp thư giãn và cải thiện giấc ngủ. Người lớn tuổi có thể thử nhỏ vài giọt tinh dầu vào nước tắm hoặc dùng máy khuếch tán tinh dầu trong phòng ngủ. Dùng tinh dầu là cách trị mất ngủ cho người già tại nhà dễ chịu, nên tham khảo áp dụng.

10. Dùng các loại trà giúp ngủ ngon

Trà thảo mộc như trà bạc hà, trà hoa cúc, trà hoa oải hương, trà cam thảo, trà hoa lạc tiên… có khả năng giúp cơ thể thư giãn và cải thiện giấc ngủ. Người lớn tuổi có thể uống một tách trà thảo mộc ấm trước khi đi ngủ để hỗ trợ cho một giấc ngủ ngon. Tuy nhiên, trong trà có thể chứa caffeine, do đó không nên uống quá nhiều trà và cần hạn chế uống sát giờ đi ngủ (30 - 60 phút trước giờ ngủ). (3)

11. Châm cứu

Đây là phương pháp truyền thống của Đông y giúp điều trị nhiều tình trạng sức khỏe, bao gồm mất ngủ. Kỹ thuật châm cứu cần được thực hiện bởi chuyên gia châm cứu có kinh nghiệm.

12. Bấm huyệt

Tương tự như châm cứu, bấm huyệt là một phương pháp Đông y dùng để cân bằng năng lượng trong cơ thể. Thay vì sử dụng kim, bấm huyệt tạo áp lực vào các điểm chính trên cơ thể. Bấm vào một số điểm huyệt có thể giúp làm giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ. Kỹ thuật này cũng nên được thực hiện bởi chuyên gia Đông y.

Phương pháp điều trị mất ngủ cho người già bằng thuốc

Trong các trường hợp, việc áp dụng các cách trị mất ngủ cho người già tại nhà thông qua thay đổi lối sống và thói quen có thể không đủ để khắc phục tình trạng mất ngủ. Bác sĩ có thể chỉ định cho người lớn tuổi sử dụng thuốc để cải thiện tình trạng mất ngủ, tránh các biến chứng do mất ngủ. Các loại thuốc trị mất ngủ có thể được bác sĩ chỉ định bao gồm:

• Thuốc bình thần, điển hình như Bromazepam, Clonazepam, Diazepam, Rotunda… Thuốc bình thần dùng trong trường hợp mất ngủ ngắn, không quá nghiêm trọng.
• Nhóm thuốc ngủ như Phenobarbital hay Zolpidem có công dụng giúp chữa mất ngủ, khó ngủ cho người cao tuổi. Tuy nhiên, không nên dùng thuốc trên 3 ngày.
• Thuốc kháng histamin như Clorpheniramin, Dimedrol, Promethazine… có công dụng chữa mất ngủ trong các trường hợp bị mất ngủ do hắc lào, viêm da cơ địa, eczema… gây ngứa da, khó ngủ.
• Các loại thuốc an thần kinh mới như Amisulpride, Quetiapine, Olanzapine… có khả năng gây ngủ mạnh được dùng để điều trị mất ngủ trong trường hợp người bệnh bị mất ngủ kéo dài, mất ngủ do trầm cảm hay các vấn đề tâm lý.
• Trường hợp mất ngủ do trầm cảm, rối loạn lo âu, stress… có thể được chỉ định dùng các loại thuốc chống trầm cảm đa vòng, 3 vòng như Mirtazapine, Clomipramine… Thời gian để thuốc phát huy công dụng thường mất từ 3 - 4 tuần hoặc lâu hơn.
• Các loại thuốc điều trị bệnh lý cũng được sử dụng cho những trường hợp người cao tuổi bị mất ngủ vì bệnh lý, chẳng hạn như đau đầu, đau dạ dày, dị ứng, tim mạch…

Cần lưu ý rằng, bất kỳ loại thuốc điều trị mất ngủ nào cũng có thể gây ra tác dụng phụ và có thể tương tác với các loại thuốc khác. Do đó, người bệnh cần thảo luận với bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng thuốc chữa mất ngủ.

Tình trạng mất ngủ ở người già khi nào cần gặp bác sĩ?

Mất ngủ ở người già có thể trở thành vấn đề nghiêm trọng nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy người bệnh mất ngủ nên thăm khám càng sớm càng tốt:

• Mất ngủ kéo dài: Nếu người bệnh không thể ngủ/duy trì giấc ngủ ngon trong một thời gian dài (thường là hơn một tuần) thì cần đi thăm khám sớm để tìm ra nguyên nhân gây mất ngủ.
• Mệt mỏi sau khi ngủ: Bạn vẫn cảm thấy mệt mỏi, không có đủ năng lượng để hoàn thành các hoạt động hàng ngày sau một đêm ngủ là dấu hiệu cho thấy chất lượng giấc ngủ không tốt.
• Ngủ gật trong ngày: Ngủ gật hoặc thường xuyên buồn ngủ trong ngày có thể là dấu hiệu của tình trạng mất ngủ hoặc một vấn đề bất lợi khác liên quan đến giấc ngủ.
• Triệu chứng tâm lý: Mất ngủ có thể dẫn đến các triệu chứng tâm lý như lo lắng, chán chường hoặc trầm cảm. Nếu bạn bị mất khả năng kiểm soát cảm xúc thì nên đến bệnh viện thăm khám sớm.
• Gặp trở ngại trong cuộc sống hàng ngày: Nếu mất ngủ cản trở khả năng làm việc, học tập hoặc những hoạt động hàng ngày khác thì đây chính là dấu hiệu cho thấy bạn cần đến gặp bác sĩ thăm khám.

Người bệnh bị mất ngủ, khó ngủ sẽ được thăm khám lâm sàng, có thể được chỉ định chụp chiếu, xét nghiệm các cận lâm sàng liên quan. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nhiều trường hợp mất ngủ, khó ngủ có thể được đo đa ký giấc ngủ. Kỹ thuật này được thực hiện trong một đêm, ghi lại sóng điện não, nhịp tim, nhịp thở, nồng độ oxy trong máu, chuyển động mắt và chân… của người bệnh trong quá trình khảo sát. Từ đó bác sĩ có thể chẩn đoán các bệnh lý liên quan gây rối loạn giấc ngủ và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Mất ngủ là vấn đề có thể điều trị hoặc cải thiện được, do đó người bệnh không nên chủ quan, chấp nhận như một phần không thể tránh khỏi của quá trình lão hóa. Hãy thực hiện những cách trị mất ngủ cho người già tại nhà để góp phần cải thiện giấc ngủ. Trong trường hợp bạn cảm thấy bản thân hoặc bố mẹ, ông bà bị mất ngủ kéo dài, không thể khắc phục qua những biện pháp không dùng thuốc tại nhà thì nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, tư vấn những phương pháp điều trị phù hợp.