Key takeaways
Theo Huang (2009), background knowledge (kiến thức nền tảng) là kiến thức toàn diện đã có được trước đây về kiến thức thế giới và kiến thức đặc biệt của một người về một chủ đề nhất định. Kiến thức toàn diện ở đây có thể được hiểu là toàn bộ hiểu biết tiếp nhận và học được trong hoặc ngoài lớp học, bao gồm cả sự tích lũy của nhiều kinh nghiệm khác nhau.
Background knowledge được tận dụng qua cách tiếp cận mang tính hai chiều: kết hợp quá trình xử lí thông tin “từ dưới lên” (bottom-up) của sự xử lí hình thức về ngôn ngữ, phong cách, thủ pháp nghệ thuật, với quá trình xử lí “từ trên xuống” (top-down) về các phương diện trí nhớ, xúc cảm, tri nhận (Burke, 2006, p. 10444).
Người học tận dụng được kiến thức nền trong bài thi IELTS Reading ở nhiều khía cạnh khác nhau, bao gồm các khía cạnh chính như dự đoán nội dung bài đọc dựa trên ngữ cảnh, đoán nghĩa các từ chuyên ngành, ưu tiên các câu hỏi của bài.
Background knowledge là gì?
Theo Huang (2009), background knowledge (kiến thức nền tảng) là kiến thức toàn diện đã có được trước đây về kiến thức thế giới và kiến thức đặc biệt của một người về một chủ đề nhất định. Kiến thức toàn diện ở đây có thể được hiểu là toàn bộ hiểu biết tiếp nhận và học được trong hoặc ngoài lớp học, bao gồm cả sự tích lũy của nhiều kinh nghiệm khác nhau.
Carrell (1983) phát hiện ba khía cạnh của background knowledge trong quá trình đọc hiểu.
Ba khía cạnh này bao gồm:
Kiến thức sẵn có về lĩnh vực nội dung của văn bản (quen thuộc hoặc mới lạ);
Kiến thức trước rằng văn bản nói về một lĩnh vực nội dung cụ thể (ngữ cảnh hoặc không có ngữ cảnh)
Mức độ mà từ vựng trong văn bản thể hiện các khía cạnh nội dung (minh bạch hoặc không minh bạch)
Nghiên cứu cho thấy cả ba khía cạnh này đều có vai trò quan trọng trong việc phát triển khả năng đọc hiểu (Carrell, 1983; Lee, 1986). Cụ thể được trình bày ở phần tiếp theo.
Đọc thêm: Vận dụng kiến thức nền và biểu đồ K.W.L để tăng hiệu quả đọc hiểu IELTS Reading
Tầm quan trọng của Background knowledge trong việc đọc hiểu
Background knowledge được tận dụng qua cách tiếp cận mang tính hai chiều: kết hợp quá trình xử lí thông tin “từ dưới lên” (bottom-up) của sự xử lí hình thức về ngôn ngữ, phong cách, thủ pháp nghệ thuật, với quá trình xử lí “từ trên xuống” (top-down) về các phương diện trí nhớ, xúc cảm, tri nhận (Burke, 2006, p. 10444).
Theo Carrell (1983), người đọc sử dụng ngữ cảnh trong quá trình xử lý “từ trên xuống” (top-down) để đưa ra những dự đoán mang tính nhận thức về nội dung của văn bản. Hơn nữa, người đọc sử dụng các manh mối minh bạch của văn bản, đặc biệt là từ vựng, trong cách xử lý “từ dưới lên” (bottom-up) để xác nhận những dự đoán nhận thức đó và xây dựng sự thể hiện tinh thần về nội dung của văn bản từ thông tin trong chính văn bản đó.
Như vậy, người đọc sử dụng kiến thức hiện có của mình để dự đoán và diễn giải văn bản, nhưng cũng tương tác với nội dung thực tế của văn bản để điều chỉnh và sửa đổi cách hiểu của mình. Nền tảng kiến thức nền tảng vững chắc, đặc biệt là về từ vựng và sự quen thuộc với chủ đề, có thể nâng cao khả năng của người đọc trong việc đưa ra dự đoán chính xác và hiểu văn bản một cách hiệu quả.
Bên cạnh đó, Smith et al. (2021) sau khi phân tích 23 bài nghiên cứu về mối liên hệ giữa background knowledge và khả năng đọc đã đưa ra được một số kết quả quan trọng như sau:
Người đọc mà có lượng kiến thức lớn liên quan đến một chủ đề nhất định cả về lượng và chất có thể hiểu rõ được một văn bản về chủ đề đó, nhưng với văn bản về chủ đề khác ít quen thuộc thì lại không thể có độ hiểu tốt.
Kỹ năng đọc phụ thuộc rất nhiều vào các khía cạnh chức năng điều hành của một cá nhân, chẳng hạn như hiệu suất làm việc và trí nhớ dài hạn, kỹ năng đọc chung, chẳng hạn như kỹ năng giải mã và ngữ nghĩa có thể áp dụng trên các văn bản và sự sẵn có của background knowledge cho văn bản.
Việc hiểu một văn bản được quyết định bởi sự tương tác giữa background knowledge và tính mạch lạc, liên kết của văn bản.
Có thể thấy, việc cải thiện và nâng cao kiến thức về thế giới nói chung và về các lĩnh vực cụ thể nói riêng đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát triển kỹ năng đọc, và cả bài thi IELTS Reading.
Đọc thêm: Các phương pháp tăng tốc độ đọc nhanh trong IELTS Reading
Tầm quan trọng của Background knowledge trong bài thi IELTS Reading
Ở phần trước, người học đã nắm được vai trò của background knowledge đối với sự đọc hiểu nói chung, nhưng với bài thi IELTS Reading, có những lợi ích cụ thể hơn như sau:
Người học với background knowledge ở nhiều chủ đề (lịch sử, công nghệ, môi trường, vũ trụ và nhiều khía cạnh khác) có lợi thế vô cùng quan trọng, đó là người học có thể nắm chắc, hiểu rõ nội dung các bài đọc với ít khó khăn, cản trở. Hơn nữa, việc này cũng giúp người học tự tin hơn, làm bài thoải mái hơn, chủ động đoán được các thông tin có thể được đề cập trong bài đọc trong quá trình làm bài.
Đối với background knowledge liên quan đến vốn từ trong tiếng Anh, dựa vào kiến thức nền người học có thể nhận biết và hiểu các từ và cụm từ phức tạp trong văn bản là điều cần thiết. Những thí sinh làm bài kiểm tra có vốn từ vựng rộng hơn sẽ được trang bị tốt hơn để giải mã các thuật ngữ không quen thuộc trong ngữ cảnh.
Ngoài việc nắm rõ nghĩa của các từ liên quan đến chủ đề, người học với background knowledge sâu sắc có thể đoán nghĩa các từ dựa trên ngữ cảnh bài đọc một cách hiệu quả. Khi gặp những từ hoặc cụm từ không quen thuộc, việc hiểu ngữ cảnh mà chúng được sử dụng có thể giúp suy ra nghĩa của chúng.
Background knowledge còn hỗ trợ người học nâng cao khả năng suy luận từ bài đọc, điều mà bài thi IELTS Reading có yêu cầu và đánh giá. Kiến thức nền giúp cho người học đưa ra kết luận và dự đoán hợp lý. Nếu không có kiến thức trước đó, việc đưa ra những suy luận chính xác có thể là một thách thức.
Cuối cùng, background knowledge còn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến điểm số của người làm bài kiểm tra. Câu trả lời chính xác, dựa trên sự hiểu biết vững chắc về văn bản, sẽ dẫn đến điểm cao hơn. Ngược lại, việc thiếu kiến thức nền tảng có thể dẫn đến câu trả lời sai và điểm không được như mong đợi.
Đọc thêm: Critical reading - Ý nghĩa, hướng dẫn và ứng dụng trong IELTS Reading
Vận dụng Background knowledge vào việc giải bài IELTS Reading
Dưới đây là một số bước tham khảo để hỗ trợ người học vừa sử dụng tối đa kiến thức sẵn có vừa thực hành bài thi IELTS Reading.
Khi bắt đầu làm bài, người học có thể đọc lướt đoạn văn đầu của mỗi bài đọc cùng với tiêu đề chính và bất kỳ tiêu đề phụ nào để hiểu được chủ đề. Điều này góp phần kích hoạt background knowledge, đoán trước nội dung đoạn văn và chủ động hơn trong quá trình đọc.
Khi bạn đọc đoạn văn, người học nên tránh việc quá tập trung vào câu hỏi. Thay vào đó, người học nên tích cực sử dụng background knowledge liên quan đến chủ đề. Hãy suy nghĩ về những gì mình đã biết, cho dù đó là từ kinh nghiệm cá nhân, đọc trước hay kiến thức chung. Điều này có thể giúp người học hiểu văn bản nhanh hơn, từ đó xác định các câu trả lời hiệu quả hơn.
Khi gặp phải những từ hoặc cụm từ không quen thuộc, người học dựa vào ngữ cảnh để hiểu nghĩa của chúng. Background knowledge về chủ đề này có thể hỗ trợ người học đưa ra những phỏng đoán có cơ sở về ý nghĩa của các thuật ngữ đó. Nếu thuật ngữ được giải thích, định nghĩa thì người học có thể bỏ qua bước này.
Trong quá trình đọc và làm bài, người học có thể chủ động ưu tiên trả lời câu hỏi có chiến thuật dựa trên background knowledge của mình. Bắt đầu bằng những câu hỏi liên quan đến lĩnh vực mà người có kiến thức sẵn có vững chắc, vì những câu hỏi này có thể giúp người học trả lời chính xác và nhanh chóng hơn. Điều này cũng góp phần tiết kiệm thời gian làm bài.
Tuy nhiên, ở trên chỉ là một số chiến thuật liên quan đến việc tận dụng background knowledge, vì vậy người học rất cần hình thành thói quen củng cố và mở mang kiến thức của mình. Bên cạnh đó, Blog bài giảng của ZIM Academy cũng có nhiều bài viết giải thích ngữ cảnh và từ vựng của nhiều bài đọc để người học có thể có thêm kiến thức về những chủ đề này và từ vựng.
Từ vựng IELTS Reading chủ đề Nông nghiệp (Agriculture) - Giải thích ngữ cảnh bài đọc
Từ vựng IELTS Reading chủ đề Nghệ thuật (Art) - Giải thích ngữ cảnh bài đọc
Giải thích ngữ cảnh bài đọc IELTS: Từ vựng chủ đề Triết học (Philosophy)
Giải thích ngữ cảnh bài đọc IELTS: Từ vựng chủ đề Giáo dục (Education) (Phần 1)
Để nâng cao khả năng vận dụng background knowledge một cách hiệu quả, người học hãy luyện đọc hiểu thường xuyên. Thích ứng với nhiều loại văn bản về các chủ đề khác nhau để mở rộng nền tảng kiến thức và trau dồi kỹ năng đọc của mình.
Tổng kết
Tóm lại, background knowledge đóng vai trò vô cùng thiết yếu với kỹ năng đọc của người học, không chỉ xoay quanh việc nâng cao kết quả bài thi IELTS Reading.
Để có thể nâng cao kiến thức nền của mình, người đọc nên hình thành thói quen đọc các dạng bài có cấu trúc, nội dung tương tự như các bài đọc IELTS Reading với đa dạng chủ đề để từ đó tự tin hơn khi làm bài cũng như tăng độ đọc hiểu của chính mình.
Tham khảo thêm: Background knowledge là gì? Tầm quan trọng trong IELTS Listening
Tham khảo
Burke, M., (2006). Cognitive stylistics. In: Brown, K, ed. Encyclopedia of language and linguistics. pdf. New York: Elsevie, 10444-10446.
Carrell, P. L. (1983). THREE COMPONENTS OF BACKGROUND KNOWLEDGE IN READING COMPREHENSION1. Language Learning, 33(2), 183-203. https://doi.org/10.1111/j.1467-1770.1983.tb00534.x
Huang, Q. (2009). Background knowledge and reading teaching. Asian Social Science, 5(5). https://doi.org/10.5539/ass.v5n5p138
Lee, J. F. (1986). Background Knowledge & L2 Reading. The Modern Language Journal, 70(4), 350-354. https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.1986.tb05287.x
Smith, R. F. I., Snow, P., Serry, T., & Hammond, L. (2021). The Role of Background Knowledge in Reading Comprehension: A Critical review. Reading Psychology, 42(3), 214-240. https://doi.org/10.1080/02702711.2021.1888348
