Trên toàn cầu, ước tính cứ 1.000 người thì có từ 3 - 5 người mắc bệnh giời leo mỗi năm. Vậy có cách trị giời leo cấp tốc giúp mang lại hiệu quả tối ưu không? BSNT.CKI Lý Thiên Phúc, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ thông tin đến độc giả qua bài viết sau.
Bệnh giời leo có chữa được không?
Bệnh giời leo có thể chữa được. Khi mắc giời leo người bệnh có thể kiểm soát các triệu chứng bằng toa thuốc được bác sĩ kê đơn. Việc điều trị giời leo ngay từ khi đang còn ở giai đoạn sớm sẽ giúp giảm thiểu triệu chứng và nguy cơ xảy ra những biến chứng cho người bệnh như:
- Đau thần kinh sau zona: dùng để mô tả cơn đau kéo dài hơn ba tháng sau khi phát bệnh. Đây là biến chứng phổ biến nhất của bệnh zona. Cơn đau thường xuất hiện tại các vùng da nổi ban trước đó. Đau thần kinh sau zona ảnh hưởng từ 10% đến 15% ca bệnh, trong đó khoảng một nửa số trường hợp này xảy ra ở những người trên 60 tuổi.
- Trong hầu hết các trường hợp, cơn đau do đau thần kinh sau zona dần cải thiện theo thời gian. Một số người vẫn tiếp tục bị đau trong nhiều tháng đến nhiều năm sau khi các thương tổn da đã lành. Cơn đau này có thể nghiêm trọng đến mức gây khó ngủ, sụt cân và trầm cảm, đồng thời ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. (1)
- Nhiễm trùng da: các vết loét của bệnh giời leo có thể bị nhiễm khuẩn, làm chậm quá trình lành bệnh và có thể để lại sẹo da.
- Biến chứng về mắt: xảy ra ở khoảng 2% ca bệnh khi phát ban giời leo ảnh hưởng đến vùng da gần mắt. Các biến chứng tiềm ẩn bao gồm zona mắt và tổn thương võng mạc (hay hoại tử võng mạc cấp tính). Những biến chứng này rất nghiêm trọng và có thể dẫn đến mất thị lực, đặc biệt là nếu không được điều trị kịp thời, vì vậy cần thông tin ngay đến bác sĩ nếu xuất hiện mụn nước giời leo gần mắt hoặc các triệu chứng khác như đau mắt hoặc nhạy cảm ở mắt.
- Viêm tai: vi rút herpes zoster có thể gây viêm tai. Các triệu chứng bao gồm yếu cơ mặt ở bên bị ảnh hưởng, đau tai và phồng rộp bên trong ống tai. Bệnh thường được điều trị bằng thuốc kháng vi-rút và steroid.
Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình điều trị giời leo?
Nhiều yếu tố nguy cơ gây ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh giời leo. Các yếu tố có khả năng gây suy giảm sức đề kháng như tuổi tác, căng thẳng, điều trị hóa trị, xạ trị hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch. Thêm vào đó là tùy cơ địa từng người sẽ có mức độ đáp ứng thuốc khác nhau, vì vậy không nên tự ý điều trị giời leo tại nhà mà cần đến thăm khám với bác sĩ ngay khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng. (2)
Xem thêm: Bệnh giời leo có lây không?
Hướng dẫn cách trị giời leo cấp tốc an toàn và hiệu quả
Dưới đây là một vài cách trị giời leo cấp tốc và kiểm soát các triệu chứng hiệu quả:
1. Vệ sinh sạch sẽ cơ thể
Nhiều người nghĩ rằng bị giời leo thì không nên tắm, tuy nhiên điều này chưa đúng và hoàn toàn không có căn cứ khoa học rõ ràng. Người bị giời leo nên tắm rửa đều đặn, vệ sinh cơ thể sạch sẽ đồng thời giữ cho vùng da bị bệnh luôn khô ráo, thoáng mát nhằm thúc đẩy quá trình hồi phục, giảm thiểu tối đa nguy cơ bội nhiễm, nhiễm trùng nặng, di chứng kéo dài,…
Người bệnh mắc giời leo phải đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng da tại vị trí thương tổn. Đồng thời da cũng đau rát và ngứa ngáy vô cùng khó chịu, khiến da trở nên dễ tổn thương hơn do cào gãi vô thức. Vì vậy việc vệ sinh cơ thể sẽ làm giảm cơn ngứa và ngăn ngừa cho các tác nhân gây bệnh bên ngoài môi trường như vi rút, vi khuẩn, vi nấm… bám lên da phát triển và gây nhiễm trùng.
2. Chườm mát vùng bệnh để giảm đau
Chườm mát là một trong những cách giảm đau do bệnh giời leo cấp tốc tại nhà đơn giản và nhanh chóng. Bên cạnh việc tắm gội đều đặn để giữ vệ sinh cơ thể, người bệnh có thể dùng túi chườm mát quấn gạc sạch xung quanh để chườm mát vào vị trí đang nổi bọng nước giúp giảm tình trạng viêm sưng.
Người bệnh có thể dùng gạc y tế hoặc vải mềm bọc đá lạnh và nhẹ nhàng đắp lên vùng da bị tổn thương. Hơi lạnh sẽ khiến các dây thần kinh xung quanh vùng da có sang thương tạm thời tê liệt và gián đoạn quá trình dẫn truyền tín hiệu đau lên não. Tránh chườm đá trực tiếp lên da và chỉ để chườm dưới 5 phút vì để quá lâu sẽ gây ra tình trạng bỏng lạnh.
3. Ăn đủ dinh dưỡng
Xây dựng chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp nâng cao khả năng đề kháng cho cơ thể trước các tác nhân gây nhiễm trùng. Vitamin và khoáng chất trong thực phẩm sẽ giúp giảm quá trình oxy hóa, hỗ trợ sửa chữa thương tổn và đồng thời tăng cường sức đề kháng cho cơ thể trước các tác nhân có thể gây bội nhiễm lên thương tổn da sẵn có.
Vì vậy người mắc giời leo được khuyến khích nên bổ sung rau củ quả và trái cây, cá chứa nhiều omega-3,… để giúp hệ miễn dịch của cơ thể chống lại sự hoạt động của vi-rút và giảm cảm giác khó chịu do quá trình viêm gây ra.
4. Sử dụng thuốc kháng vi rút
Một trong những cách trị giời leo thường được bác sĩ sử dụng bao gồm sự kết hợp giữa thuốc kháng vi rút và thuốc giảm đau thần kinh. Thuốc kháng vi-rút giúp ngăn chặn vi rút sinh sôi, giúp thương tổn da lành nhanh hơn và giảm mức độ đau đớn, rút ngắn thời gian trị bệnh.
Nên bắt đầu điều trị bằng thuốc kháng vi-rút càng sớm càng tốt, vì thuốc có hiệu quả nhất khi bắt đầu trong vòng 72 giờ kể từ bắt đầu xuất hiện phát ban giời leo. Sau thời gian này, thuốc kháng vi-rút vẫn có thể hữu ích nếu xuất hiện mụn nước mới. Có ba loại thuốc kháng vi-rút thường được bác sĩ được sử dụng để điều trị giời leo:
- Acyclovir (Zovirax)
- Famciclovir (Famvir)
- Valacyclovir (Valtrex)
Ở Việt Nam, Acyclovir là thuốc được sử dụng phổ biến nhất. Điều trị bằng thuốc kháng vi-rút thường kéo dài trong một tuần.
5. Dùng thuốc giảm đau
Thuốc chống viêm không steroid như ibuprofen (Advil, Motrin) và naproxen (Aleve, Anaprox) hoặc acetaminophen(Tylenol) có thể giúp giảm cơn đau mức độ nhẹ. Nếu cơn đau nghiêm trọng hơn gây ảnh hưởng tới giấc ngủ hay sinh hoạt hàng ngày, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc đau mạnh hơn cho người bệnh.
6. Dùng thuốc kháng sinh
Bác sĩ có thể sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nếu có tình trạng nhiễm trùng da. Một trong số các biến chứng của giời leo chính là đau dây thần kinh sau zona. Để giảm đau và duy trì chất lượng cuộc sống cho những người bị đau dây thần kinh sau zona, quá trình điều trị thường bắt đầu bằng thuốc giảm đau hướng thần kinh, thường là các thuốc thuộc nhóm chống động kinh. Nếu thuốc không đáp ứng với người bệnh, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc chống trầm cảm ba vòng liều thấp có thể kết hợp thêm phương pháp điều trị tại chỗ hoặc thuốc opioid theo toa tạm thời.
Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị đau thần kinh sau zona cũng là nhóm thuốc dùng để chống động kinh, co giật có thể làm giảm cơn đau. Các thuốc thường được khởi đầu để điều trị đau dây thần kinh sau zona bao gồm gabapentin (Neurontin) và pregabalin (Lyrica).
Tìm hiểu thêm: Hình ảnh bị giời leo qua từng giai đoạn bệnh cụ thể
Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA) cũng thường được sử dụng để điều trị cơn đau do đau dây thần kinh sau zona. Liều dùng của TCA thường thấp hơn nhiều so với liều dùng để điều trị trầm cảm. Các thuốc TCA dùng để điều trị đau bao gồm amitriptyline, desipramine và nortriptyline. Người bệnh có thể có cảm giác mệt mỏi khi bắt đầu dùng TCA, đây là tác dụng phụ thường gặp nhất. Thuốc có thể giúp cải thiện giấc ngủ khi dùng thuốc vào buổi tối. Liều lượng thuốc thường được bác sĩ điều chỉnh dần theo mức độ bệnh.
Capsaicin có nguồn gốc từ ớt có thể giúp điều trị đau. Kem capsaicin (Zostrix) có thể được dùng để điều trị đau dây thần kinh sau zona. Tuy nhiên, có một số l người bệnh không chịu được các tác dụng phụ của kem này (như cảm giác bỏng rát, châm chích và đỏ da).
Người bệnh cũng có thể dùng một số loại thuốc gây tê tại chỗ như gel lidocaine (Xylocaine), hay miếng dán chứa lidocaine phóng thích theo thời gian một lượng nhỏ lidocaine, giúp làm tê da ở những vùng đau hoặc ngứa.
Thuốc giảm đau đường uống thuộc nhóm opioid có thể được thêm vào phác đồ trong một khoảng thời gian ngắn nếu các phương pháp điều trị khác không phát huy hiệu quả giảm đau.
Điều trị bệnh giời leo khoảng bao lâu?
Thời gian chữa trị giời leo sẽ tùy thuộc vào mức độ bệnh, cơ địa của người bệnh có đáp ứng với các phương pháp điều trị hay không, và khả năng phục hồi của cơ thể. Mỗi người bệnh sẽ được bác sĩ tư vấn những cách trị giời leo khác nhau, cá thể hóa cho từng trường hợp. Thông thường người bệnh sẽ khỏi bệnh sau khoảng 3 tuần nếu được điều trị đúng cách.
Khi nào người nhiễm giời leo cần phải điều trị sớm?
Giời leo thường bắt đầu bằng những cảm giác bất thường như ngứa, rát hoặc cảm giác râm ran, châm chích ở 1 vùng da ở 1 bên cơ thể. Một số người cũng bị sốt, mệt mỏi hoặc đau đầu. Trong vòng 1 - 2 ngày, phát ban kèm mụn nước xuất hiện ở 1 bên cơ thể phân bố theo khoanh da.
Thương tổn da thường xuất hiện phổ biến nhất ở thân mình (ngực, bụng và lưng). Tuy nhiên, phát ban do giời leo có thể xuất hiện ở hầu hết mọi bộ phận của cơ thể. Nếu phát ban phát triển gần mắt, nó có thể ảnh hưởng vĩnh viễn đến thị lực nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.
Cơn đau do giời leo có thể tiến triển từ nhẹ hoặc dữ dội, bắt đầu vài ngày trước khi phát ban xuất hiện. Cơn đau chỉ giới hạn ở những vùng da bị phát ban, nhưng cũng có thể nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày và giấc ngủ. Người cao tuổi thường bị đau nặng nề hơn so với người trẻ.
Trong vòng 3 - 4 ngày, mụn nước có thể vỡ ra để lại các vết trợt loét. Ở người có hệ miễn dịch khỏe mạnh, vết trợt thường sẽ đóng mài và không còn khả năng lây nhiễm vào ngày thứ 7 đến ngày thứ 10, và các thương tổn da thường biến mất trong vòng 3 - 4 tuần.
Trong hầu hết các trường hợp giời leo sẽ tự khỏi mà không có bất kỳ vấn đề sức khỏe lâu dài nào, tuy nhiên chúng cũng có khả năng để lại biến chứng nếu không được điều trị đúng cách. Vì vậy, ngay khi xuất hiện những biểu hiện ban đầu người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn, thăm khám kịp thời và tìm ra cách trị giời leo phù hợp.
Những điều cần lưu ý khi chữa giời leo giúp hạn chế để lại sẹo
Thời điểm điều trị giời leo tốt nhất là trong vòng 72 giờ kể từ sau khi xuất hiện tổn thương da. Người bệnh nên tránh cào gãi hoặc cọ xát vùng da bệnh để tránh gây tổn thương sâu và rộng hơn cho da. Nên mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi, sạch sẽ, co dãn tốt và thấm hút mồ hôi và giữ gìn vệ sinh cơ thể sạch sẽ.
Người bệnh nên đến gặp bác sĩ ngay từ khi bệnh mới bắt đầu xuất hiện để có cách trị giời leo hiệu quả, tránh tình trạng nhiễm trùng. Nếu để muộn kết quả điều trị sẽ kém và có khả năng để lại di chứng kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, đặc biệt với người cao tuổi. Các vết thâm do giời leo để lại sẽ nhạt màu và biến mất dần từ 3-6 tháng. Nếu để các thương tổn da bị nhiễm trùng có thể dẫn tới vết loét lâu liền, sẹo lồi, sẹo lõm, giảm hoặc mất sắc tố …
Một số câu hỏi liên quan
1. Bệnh giời leo sau điều trị có tái phát không?
Có. Bệnh giời leo hoàn toàn có thể tái phát nếu khả năng phản ứng của hệ miễn dịch không còn đủ khả năng chế ngự vi rút, khiến chúng tái kích hoạt và gây bệnh. Tuy nhiên ở người có hệ miễn dịch bình thường thì tình trạng tái phát là hiếm xảy ra.
2. Điều trị giời leo nên kiêng gì, ăn gì?
Người bị giời leo nên tránh những thực phẩm có chứa nhiều đường, quá ngọt hoặc các thực phẩm mà bản thân bị dị ứng để tránh làm trầm trọng hơn thương tổn da. Ngoài ra người bệnh nên bổ sung đủ protein có trong thịt, cá, trứng, đậu, rau của quả tươi và uống đủ nước để giúp cơ thể có hệ thống miễn dịch tốt nhất.
3. Địa chỉ khám và chữa bệnh giời leo ở đâu tốt?
Chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ Da, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 luôn nằm trong những địa chỉ uy tín hàng đầu trong lĩnh vực thẩm mỹ da và điều trị các vấn đề về da tại khu vực miền Nam.
Với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm với khách hàng và được đào tạo chuyên môn sâu các kỹ thuật điều trị da tiên tiến, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da của bệnh viện đã giúp hàng ngàn trường hợp khắc phục các vấn đề về thẩm mỹ và sức khỏe da.
Mỗi người bệnh sẽ được điều trị cá thể hóa nhằm phù hợp với tình trạng da, nhu cầu và chi phí và đạt được hiệu quả cao. Ngoài ra, bệnh viện còn sở hữu nhiều thiết bị, máy móc tiên tiến, cơ sở vật chất hiện đại cùng quy trình khám chữa bệnh tối ưu giúp mang lại trải nghiệm điều trị và kết quả tốt nhất cho khách hàng.
Bài viết trên đã tư vấn về những cách trị giời leo cấp tốc hiệu quả được bác sĩ tin dùng. Nếu xuất hiện triệu chứng hoặc nghi ngờ mình bị giời leo, việc đến khám bác sĩ và được điều trị trong vòng 72 giờ sẽ tăng mức hiệu quả của thuốc lên cao nhất, giảm nguy cơ xảy ra biến chứng.
